Introduction to International Fencing

International Fencing

      กีฬาฟันดาบสากล เป็นกีฬาที่ใช้ดาบในการโจมตีและป้องกันการโจมตีจากคู่ต่อสู้ โดยการโจมตีและการป้องกันตลอดจนการเคลื่อนไหวต่างๆจะเป็นไปตามกติกาที่วางไว้ซึ่งกติกาสำหรับกีฬานี้จะมีข้อแตกต่างกันไปตามชนิดของดาบที่ผู้เล่นใช้ ดาบสำหรับกีฬาฟันดาบสากลมีด้วยกัน 3 ชนิด ได้แก่ Foil , Epee และ Sabre ดาบแต่ละชนิดจะมีลักษณะที่แตกต่างกันออกไปส่งผลให้รูปแบบการเล่นและกติกามีข้อแตกต่างกัน ในส่วนกติกาแม้ว่าจะมีข้อแตกต่างกันไปตามชนิดของดาบที่ใช้เล่น แต่ก็มีกติกาบางข้อที่บังคับใช้ในการเล่นดาบทั้ง 3 ประเภทและมีข้อยกเว้นสำหรับดาบประเภทใดประเภทหนึ่งเท่านั้นด้วย จะเห็นได้ว่ากีฬาฟันดาบสากลเป็นกีฬาที่มีพื้นฐานเรียบง่าย (ป้องกันการโจมตีจากคู่ต่อสู้ และพยายามโจมตีคู่ต่อสู้ให้สำเร็จเพื่อคะแนน) แต่มีรายละเอียดปลีกย่อยที่เยอะและค่อนซับซ้อนทั้งในการเล่นและกติกาการตัดสิน อีกทั้งเป็นกีฬาที่อาศัยความเร็ว ความคล่องตัว และความแม่นยำของผู้เล่นค่อนข้างสูง ผู้เล่นต้องมีการฝึกและเตรียมพร้อมที่ดี ส่วนผู้ชมต้องมีความเข้าใจในตัวกติกาและรูปแบบการเล่นของดาบชนิดต่างๆด้วย จึงจะสามารถรับชมกีฬานี้ได้สนุกจริงๆ  ก่อนที่จะมาเป็นกีฬาฟันดาบสากลอย่างที่เรารู้จักกันในทุกวันนี้ กีฬานี้ได้ผ่านการดัดแปลงและปรับปรุงมาเยอะและมีประวัติความเป็นมาที่ยาวนาน

ประวัติความเป็นมาของกีฬาฟันดาบ
ไม่มีใครทราบแน่ชัดว่าใครหรืออารยธรรมใดเป็นผู้ริเริ่มกีฬาฟันดาบ แต่การต่อสู้ด้วยดาบเพื่อกีฬาก็ปรากฎให้เห็นในประวัติศาสตร์มาเป็นเวลานานแล้วโดยหลักฐานที่เก่าแก่ที่สุดที่แสดงให้เห็นถึงการฟันดาบเพื่อเป็นเกมกีฬาเป็นของอารยธรรมอิยิปต์โบราณ





      แต่สำหรับกีฬาฟันดาบสากลที่เรารู้จักกันในปัจจุบันนี้เป็นกีฬาที่พัฒนามาจากการฟันดาบของยุโรปในช่วงศตวรรษที่ 19 แต่การดวลดาบนั้นมีมาตั้งแต่ช่วงศตวรรษที่ 16 แล้วกีฬาฟันดาบสากลนั้นได้รับอิทธิพลจากการดวลดาบ (Dueling) ทัังในแง่ของการฝึกซ้อมการฟันดาบ และการใช้ดาบต่อสู้กันจริงๆ

ในช่วงศตวรรษที่ 16 การดวลดาบถือเป็นเรื่องปกติทั่วไป โดยจะเป็นการต่อสู้กันด้วยดาบจริงและเน้นสู้เพื่อตัดสินผลแพ้ชนะมากกว่าการสังหารคู่ต่อสู้ สำหรับวัตถุประสงค์ในการดวลดาบนั้นส่วนใหญ่แล้วจะเป็นการต่อสู้เพื่อปกป้องเกียรติยศของตนเอง และการดวลดาบยังถูกใช้เพื่อตัดสินผลแพ้ชนะระหว่างคู่กรณีที่มีเรื่องพิพาทกันแล้วไม่สามารถตกลงกันหรือยอมความกันได้ด้วย ถึงแม้ว่าส่วนใหญ่จะเป็นการดวลเพื่อเน้นตัดสินว่าใครแพ้หรือชนะในการดวลนั้นแต่ก็มีผู้คนจำนวนมากเสียชีวิตจากการดวลดาบ ในที่สุดการดวลดาบกลายเป็นเทรนด์ในสมัยนั้นและแพร่กระจายไปทั่วทั้งยุโรปอย่างรวดเร็ว ประเทศที่มีการดวลดาบเกิดขึ้นมากที่สุดคือประเทสฝรั่งเศส


       การดวลดาบเกิดขึ้นไม่เพียงแต่ระหว่างสามัญชนด้วยกัน แต่ยังเกิดขึ้นระหว่างทหารฝ่ายต่างๆด้วยกันเองด้วย มีการบันทึกจำนวนการดวลดาบที่เกิดขึ้นในฝรั่งเศสในช่วงที่การดวลดาบได้รับความนิยมมากไว้ด้วยโดยอ้างอิงจากหนังสือ "Russian Duel" ของ Vladislav Petrov ในบางปีมีการดวลดาบเกิดขึ้นในฝรั่งเศสมากถึง 20,000 ครั้ง มีการตายในการดวลดาบถือเป็นการตายที่มีเกียรติและจะได้รับการยกย่องจากคนในสมัยนั้น จะเห็นได้ว่าคนยุโรปในสมัยนั้นให้ความสำคัญกับการดวลดาบมาก ในเวลาเดียวกันมีการก่อตั้งโรงเรียนสำหรับฝึกสอนการฟันดาบให้พลเรือนเป็นจำนวนมาก เนื่องจากมีการดวลเกิดขึ้นเป็นจำนวนมาส่งผลให้มีผู้เสียชีวิตจากการดวลดาบเป็นจำนวนมากและในที่สุดมีการออกกฏจากราชสำนักห้ามไม่ให้มีการดวลดาบแต่กฏหรือประกาศห้ามที่ออกมาหลายฉบับนั้นไม่ได้ผล ในที่สุดการดวลดาบถือเป็นความพยายามฆ่าและเป็นความผิดทางอาญากจำนวนการดวลดาบจึงเริ่มลดลง แต่สำหรับนักดวลดาบ (Duelist) การดวลดาบยังคงถือเป็นประเพณีที่ศักดิ์สิทธิ์สำหรับนักดวลดาบที่มีฝีมือจริงๆ

ภาพบรรยายถึงโรงเรียนฝึกสอนการฟันดาบในยุโรป

กีฬาฟันดาบสากลประเภทเซเบอร์ เน้นการฟันคู่ต่อสู้มากกว่าการแทง

กีฬาฟันดาบสากลในปัจจุบัน

      กีฬาฟันดาบสากล (international fencing) ในปัจจุบันได้รับอิทธิพลมาจากการดวลดาบตั้งแต่สมัยศตวรรษที่ 16 และกีฬาฟันดาบในช่วงปี ค.ศ. 1914 โดยมีวิวัฒนาการทั้งในด้านของการตัดสิน รูปแบบการเล่น อุปกรณ์ที่ใช้ ตลอดจนกติกาสำหรับการแข่งขันด้วยดาบประเภทต่างๆตั้งแต่นั้นเป็นต้นมา อนึ่ง : กีฬาฟันดาบสากลเป็นหนึ่งในกีฬา 5 ชนิดแรกที่ถุกบรรจุในกีฬาโอลิมปิกสมัยใหม่ตั้งแต่ปี ค.ศ.1896
      กีฬาฟันดาบสากลมี 3 ประเภท โดยแบ่งจากชนิดดาบที่ใช้ โดยดาบ 3 ชนิดได้แก่
1.Foil (ฟอยล์)
2.Epee (เอเป้)
3.Sabre (เซเบอร์)
ซึ่งดาบทั้งสามชนิดจะมีลักษณะที่แตกต่างกันและมีกติกาการเล่นเป็นของตัวเอง

รูปแบบการเล่น
     กีฬาฟันดาบสากลเป็นกีฬาที่ผู้เล่นจะใช้อาวุธดาบโจมตีและป้องกันการโจมตีของคู่ต่อสู้ด้วยการเคลื่อนไหวต่างๆภายใต้กฎที่กำหนดไว้ และพยายามโจมตีคู่ต่อสู้ด้วยการฟันหรือแทงคู่ต่อสู้ในบริเวณร่างกายตามกฎของดาบประเภทนั้นๆ กีฬาฟันดาบสากลจะแข่งกันบนลู่แข่งที่เรียกว่า "piste" โดยมีนักฟันดาบยืนที่ปลายของลู่ซึ่งในชุดของนักฟันดาบจะมีสายไฟเชื่อมตัวกับแผ่นข้างในเสื้อและตัวดาบสำหรับการนับคะแนน เมื่อนักฟันดาบตรวจสอบความพร้อมของอาวุธเรียบร้อยแล้วจะกลับไปยืนที่ปลายลู่แข่งรอฟังกรรมการ จากนั้นจะทำความเคารพคู่แข่ง สวมหน้ากาก และอยู่ในท่าเตรียมพร้อม (ท่านี้เรียกว่า อองการ์ด ( En garde) เมื่อกรรมการให้สัญญาณนักฟันดาบจะเคลื่อนที่เข้าหากันเพื่อต่อสู้ และกรรมการจะสั่งหยุดเกมเมื่อการต่อสู้จบลง การต่อสู้จะสิ้นสุดลงเมื่อเกิดเหตุการณ์ต่อไปนี้
1.ผู้เล่นสามารถแทงหรือฟันคู่ต่อสู้ในบริเวณร่างกาย (target area) ที่กำหนดได้
2.ผู้เล่นไม่มีเครื่องสวมใส่ป้องกัน
3.ผู้เล่นออกจากพื้นที่การแข่งขัน


กรรมการจะตัดสินว่าใครได้คะแนนและเมื่อตัดสินได้แล้วนักกีฬาจะกลับเข้าประจำที่และรอฟังเสียงกรรมการ เมื่อจบเกมนักกีฬาจะกลับไปประจำที่ ถอดหน้ากากออก ทำความเคารพคู่ต่อสู้ (salute) แล้วเดินเข้าไปจับมือกับคู่ต่อสุู้เพื่อแสดงความมีน้ำใจนักกีฬาที่ดี



ระบบไฟแจ้งคะแนนของแต่ละฝ่าย โดยผู้เล่นฝั่งซ้ายมือจะใช้ไฟสีแดง ผุู้เล่นฝั่งขวามือใช้ไฟสีเหลือง

อุปกรณ์ที่ใช้ในกีฬาฟันดาบสากลแบ่งเป็น 3 จำพวกดังนี้
1.เสื้อผ้า เครื่องสวมใส่ และรองเท้า
2.อาวุธ
3.อุปกรณ์ไฟฟ้า

1.เสื้อผ้า เครื่องสวมใส่ และรองเท้า
เครื่องสวมใส่ของนักกีฬาฟันดาบเป็นสิ่งความสำคัญมาก โดยส่วนใหญ่เครื่องสวมใส่ของนักฟันดาบจะทำมาจากผ้าฝ้ายหรือไนลอนอย่างหนา เครื่องสวมใส่ที่อยู่นอกสุดของร่างกาย (Top level uniform pieces) มีการเสริมความแข็งแรงด้วยเคฟลาร์หลังการเสียชีวิตของ Vladimir Smirnov นักกีฬาฟันดาบประเภทฟอยล์ชาวโซเวียตระหว่างการแข่งขันฟันดาบสากลชิงแชมป์โลกปี ค.ศ.1982 ที่กรุงโรม ( ใบดาบฟอยล์ของคู่ต่อสู้หักระหว่างการต่อสู้และแทงทะลุหน้ากากของเขา วลาดีเมียร์เสียชีวิตที่โรงพยาบาล 9 วันให้หลัง การตายของเขากระตุ้นให้เกิดการปรับปรุงด้านความปลอดภัยของผู้เล่นกีฬาฟันดาบสากลอย่างจริงจัง เช่น การเปลี่ยนวิธีทำใบดาบ การเสริมความแข็งแรงหน้ากากให้แข็งแรงกว่าเดิม 2-3 เท่า การเสริมเคฟลาร์ในเครื่องสวมใส่ภายนอก )

Vladimir Smirnov นักกีฬาฟันดาบประเภทฟอยล์ชาวโซเวียตที่เสียชีวิต
   
เสื้อผ้าและเครื่องสวมใส่ในกีฬาฟันดาบสากลมีดังต่อไปนี้
    เสื้อแจ็คเก็ต

เป็นเสื้อเข้ารูปและมีสายรัดพาดระหว่างขา เสื้อถูกถักมาสำหรับป้องกันไม่ให้ใบดาบเปลี่ยนทิศทางเข้าไปโดนส่วนของร่างกายข้างในชุดได้ เสื้อของผู้ฝึกซ้อมอาจจะถูกเสริมด้วยพลาสติกเพื่อให้รับแรงกระแทกได้ดีขึ้นสำหรับใช้ในการฝึกซ้อม

Plastron (underarm protector)

พลาสตรอนเป็นเสื้อสำหรับสวมใส่ข้างในโดยบริเวณแขนจะไม่มีตะเข็บ เน้นปกป้องแขนของผู้สวมใส่

ถุงมือ

ถุงมือที่ใช้เป็นถุงมือแบบยาวเพื่อป้องกันใบดาบไม่ให้ทะลุเข้าแขนเสื้อได้และช่วยให้จับดาบได้ดีขึ้น

กางเกงขายาว

     มีความหนาและต้องเลยชายเสื้อแจ็คเก็ตที่ใส่ขึ้นมาอย่างน้อย 10 cm ส่วนใหญ่จะมีสายพยุงให้

ถุงเท้า

ถุงเท้าเป็นแบบหนาและคลุมถึงเข่า บางคู่คลุมท่อนขาทั้งหมด

รองเท้า

รองเท้าที่ใช้มีพื้นเรียบและมีการเสริมพื้นรองเท้าบริเวณส้นเท้าและปลายเท้าเป้นพิเศษเพื่อปกป้องผู้เล่นจากอาการบาดเจ็บเมื่อทำท่า Lunge

หน้ากาก 

หน้ากากสำหรับกีฬาฟันดาบสากลมีชื่อเรียกว่า "Leon Paul mask" หน้ากากนี้จะมีส่วนที่เป็นผ้ายื่นออกมาเพื่อปกป้องส่วนคอ ส่วนที่เป็นตาข่ายต้องสามารถรองรับน้ำหนักได้อย่างน้อย 25 กก. และส่วนที่เป็นผ้าปกป้องคอสามารถทนแรงการเจาะได้อย่างต่ำ 1,600 นิวตัน. 

เกราะปกป้องส่วนอก

ทำจากพลาสติกและเป็นอุปกรณ์ที่จำเป็นสำหรับนักฟันดาบหญิง (มีแบบของผุ้ชายให้ใส่เช่นกัน) นอกจากนี้ผู้ฝึกสอนก็ใส่เกราะส่วนนี้ด้วย เนื่องจากบริเวณอกมักจะถูกฟันหรือแทงโดยนักเรียนอยู่บ่อยครั้ง 

Lamé

เป็นแผ่นโลหะสำหรับสวมใส่ไว้ในเสื้อแจ็คเก็ตอีกที โดยแผ่นโลหะนี้จะส่งสัญญาณไปที่ระบบให้คะแนนถ้าแผ่นโลหะถูกกระทบด้วยดาบคู่ต่อสู้อย่างถูกวิธี แผ่นโลหะนี้จะใช้แค่ในกีฬาฟันดาบประเภทฟอยล์และเซเบอร์เท่านั้น(ในการฟันดาบแบบเอเป้พื้นที่เป้าหมายคือร่างกายทั้งตัวของคู่ต่อสู้  

ปลอกแขนเสื้อ

เป็นส่วนที่ผุู้ฝึกซ้อมใส่เพื่อปกป้องส่วนแขนหรือขาระหว่างการฝึกซ้อม

อุปกรณ์ไฟฟ้า

อุปกรณ์ไฟฟ้าในกีฬาฟันดาบสากลจะทำหน้าที่เกี่ยวข้องกับการแจ้งคะแนนของผู้เล่น โดยมีดังนี้

1.Body cord เป็นสายไฟที่เชื่อมต่อดาบกับระบบแจ้งคะแนนโดยมีสายไฟเชื่อมต่อจากดาบผ่านร่องเสื้อแจ็คเก็ตของผู้เล่นออกไปถึงระบบแจ้งคะแนน

2.electric blade เป็นใบดาบโลหะ ซึ่งในดาบบางประเภท เช่น เซเบอร์จะมีการร่องสำหรับให้สายไฟพาดผ่านจาก body cord ในโกร่งดาบออกมาตามใบดาบ เมื่อนำไปสัมผัสคู่ต่อสู้ในบริเวณที่มีแผ่นโลหะอยู่จะทำให้ไฟที่ระบบแจ้งคะแนนขึ้นพร้อมกับเสียง

3.เสื้อนำไฟฟ้าแบบใส่ทับ (Lamé) 

4.หน้ากากฟันดาบที่นำไฟฟ้าได้และแผ่นผ้าปกป้องส่วนคอที่นำไฟฟ้าได้

5.ถุงมือและแขนเสื้อนำไฟฟ้าสำหรับนักกีฬาฟันดาบประเภทเซเบอร์

plastron (under arm protector)

กางเกงสำหรับนักฟันดาบ

รองเท้าสำหรับนักฟันดาบ ปัจจุบันมีบริษัทผลิตรองเท้าหันมาทำรองเท้าสำหรับนักฟันดาบกันมากขึ้นแล้ว
การเลือกรองเท้าที่เหมาะสมสำหรับกีฬานี้จะส่งผลอย่างมากทั้งต่อการเล่นและสุขภาพของผุ้เล่นเอง

หน้ากากสำหรับนักกีฬาฟันดาบสากล สังเกตบริเวณโครงผ้าสีขาวเรียกว่า Bib เป็นแผ่นผ้าสำหรับป้องงกันไม่ให้ใบดาบทะลุถึงช่องอกหรือเข้าคอผุู้เล่นได้

เสื้อแจ็คเก็ตสำหรับนักฟันดาบ ตะเข็บจะถูกเย็บในแนวตรง

เสื้อนำไฟฟ้าสำหรับการแจ้งคะแนน

Body cord  เป็นสายไฟที่เชื่อมต่อดาบกับระบบแจ้งคะแนนโดยมีสายไฟเชื่อมต่อจากดาบผ่านร่องเสื้อแจ็คเก็ตของผู้เล่นออกไปถึงระบบแจ้งคะแนน


สายไฟจากตัวดาบแบบฟอยล์



สายไฟออกจากเสื้อนักฟันดาบไปที่ระบบแจ้งคะแนน

ถุงมือฟันดาบสำหรับนักกีฬาฟันดาบเอเป้และเซเบอร์

เกราะปกป้องส่วนอก ส่วนมากจะใช้โดยนักฟันดาบหญิง



หน้ากากนำไฟฟ้าสำหรับนักกีฬาฟันดาบเอเป้และเซเบอร์

                                     Lamé   เป็นแผ่นโลหะสำหรับสวมใส่ไว้ในเสื้อแจ็คเก็ตอีกที

                             นักกีฬาฟันดาบเซเบอร์ (ในภาพจะเห็นได้ว่าทั้งคู่สวมใส่เสื้อ Lamé อยู่)